کودک از 1.5 سالگی علایمی از هویت جنسی را نشان می‌دهد براساس ظاهر، دختر یا پسر بودن را تشخیص می‌دهد و ترجیح می‌دهد با هم‌جنس‌های خود بازی کند.

کودک از 3 سالگی فکر می‌کند که با تغییر لباس، جنسیت هم تغییر می‌کند. در 5 سالگی این تفکر پخته‌تر می‌شود. این‌ تصورات همچنان با گذر از مراحل رشد تغییر می‌کند که همگام با این مراحل لازم است همان‌طور که رفتارهای سالم به کودک آموزش داده می‌شود این مسایل را نیز به او یاد داد.

‌بهترین راهنمای مسایل جنسی برای کودکان در این دوره، ‌پدر و مادر هستند. کودک در سنین پایین پرسش‌های زیادی درباره مسایل جنسی دارد که از والدین می‌پرسد و بیشتر والدین این سوالات را خیلی بسته جواب می‌دهند و در نتیجه کودک حس می‌کند که والدین، او را گیج کرده‌اند.

برخی از پدر و مادران به دلیل عقاید و بینش های خود علاقه ای به صحبت درباره ی مسائل و آموزه های جنسی ندارند زیرا اعتقاد دارند که ارائه ی اطلاعات در این زمینه، موجب بیداری غریزه ی جنسی می شود.

اگر کودک پاسخ مسایل جنسی را از پدر و مادر نگیرد برای جواب به افراد دیگری که شاید مطمئن هم نباشند، مراجعه کند. والدین برای توضیح مسایل جنسی به کودک باید از زبانی قابل فهم کودک استفاده کنند و ضمن آن نیز نیاز نیست خیلی این مسایل را باز کرد.

فرار کردن و ترسیدن از پاسخ به این سوالات، صحیح نیست. اگر والدین نمی‌توانند به سوال‌های جنسی کودک جواب دهند، بهتر است بلافاصله چیزی نگویند و پس از تحقیق، جواب درست را به او بدهند. برخورد خشن با کودک یا عصبانی شدن از سوالات جنسی او هیچ فایده‌ای ندارد و پدر و مادر باید بدانند که این سوال‌ها مقتضای سن او است. 

آموزش های زود هنگام و ناشیانه مسائل جنسی به کودکان و نوجوانان، گاه آنان را چنان دچار دلهره و اضطراب می کند که اصول بهداشت روانی خانواده را خدشه دار می سازد از طرف دیگر، اگر این آموزش ها دیر هنگام، ناکافی و غیرواقعی باشند، نمی توانند مفید واقع گردند.

لذا، اگر پدر و مادر بتوانند به پرسش ها و کنجکاوی های جنسی فرزندان خود پاسخ های مناسب و سنجیده بدهند می توانند مانع انحراف فکری، سرکوب جنسی و منفی کاری آنان شوند.

پدر و مادر و مراقبان نزدیک کودکان می توانند با برقراری رابطه ای دوستانه، همراه با اعتماد و احترام، درباره مسایل و موضوعات مختلف از جمله امور جنسی، اطلاعات و آگاهی لازم و صحیحی به آنان دهند.

توصیه هایی که والدین به فرزندان شان ( چه دختر و چه پسر ) می کنند، باید شامل اطلاعات و دانسته هایی درباره روابط انسانی، هویت جنسی، رعایت مسائل بهداشتی، مهارت های زندگی، ارزش ها و اخلاقیات انسانی، بیان احساسات و نیازها، تصمیم گیری های مسوولانه و حفظ و افزایش عزت نفس آنان باشد.

کودکان، نیازمند شرایط و موقعیت هایی اند که بتوانند مهارت های اساسی زندگی را براساس اصل احترام گذاشتن به اخلاقیات و دیدگاه های خانوادگی بیاموزند و تجربه کنند. پایه ریزی ارزش های سالم اخلاقی در خانواده به بچه ها کمک می کنند در هنگام بلوغ و نوجوانی، بهتر تصمیم بگیرند و مسوولیت زندگی شان را بپذیرند.

فراگیری موضوعات جنسی مانند سایر درس ها، باید به تدریج و گام به گام باشد گفت وگو و پاسخ گویی به پرسش های جنسی فرزندان هم باید متناسب با سن، شیوه ی آموزش و درک آنان باشد.

پدر و مادر بهتر است هنگام صحبت در مورد مسائل جنسی، به رفتارهای خود توجه بیشتری داشته باشند با اخم کردن یا عصبانی شدن، موجب نشوند فرزندان شان دیگر رابطه صمیمانه ای با آنان نداشته باشند و برای آگاه شدن، از دیگران اطلاعات بگیرند یا در صدد سرکوب سوالات خود برآیند.

چگونه با سوالات جنسی فرزندان رو به روشویم؟

کودکان

_ درباره اعضای مختلف بدن و کارکرد هر یک، توضیحات ساده و قابل فهمی به کودک بدهید.

_ کودک را در آغوش بگیرید و اجازه دهید علاقه و محبت شما را از این طریق درک کند.

_ به تدریج به فرزندتان تفاوت و خصوصی بودن بعضی از اندام های بدنش را یاد بدهید.

_ سعی کنید وقتی درباره ی این اعضا صحبت می کنید، احساس گناه یا شرمساری نداشته باشید.

_ کودک را تشویق کنید اگر سوالی در این مورد دارد، از شما یا افراد قابل اطمینان خانواده بپرسد.

نوجوانان

_ در باره بلوغ و تغییراتی که نوجوانان در این سن دچار آن می شوند، اطلاعات کافی به فرزندان بدهید و بگویید که این تغییرات، عادی و طبیعی ست.

_ در این دوره دختران حالات خود را زودتر بروز می دهند اما پسران دچار عصبیت ها و پرخاش گری های شدید می شوند. حمایت، ایجاد امنیت روانی و حضور دائم در کنار نوجوانان می تواند مانع بروز بسیاری از انحرافات، کج روی ها، بزهکاری ها و آسیب های اجتماعی شود.

_ به حریم خصوصی فرزندتان، در حالی که سعی می کنید رابطه ی نزدیک و صمیمانه ای با او داشته باشید، احترام بگذارید.

_ تذکر این نکته به نوجوان ضروری ست که تغییرات جسمانی بدن او، همراه با تغییرات عاطفی، شناختی و رفتاری خواهد بود و تمام این حالات، هیجانات و احساسات او، کاملاً طبیعی ست.

بیان شفاف و واضح دیدگاه ها و نگرش های خانواده درباره ی اهمیت دادن به موازین و مقررات زندگی مشترک، از اهمیت زیادی برخوردار است. فرزندان باید بدانند تا زمانی که توانایی تصمیم گیری برای آینده شان را ندارند و قادر به پذیرش مسوولیت های سنگین خانه و خانواده نیستند، از ازدواج های تا به هنگام و برقراری روابط نزدیک تر با افراد غیر هم جنس خود بپرهیزند.

منابع: سلامت نیوز/ ایسنا/تبیان